Mùa xuân năm 1960, những thứ gì có thể ăn được - gốc cỏ, vỏ cây, cỏ trên mái hiên - hầu như đã bị ăn hết. Một hôm nhà trường chở về một xe than đá loại tốt, anh ta cầm lấy một hòn bỏ vào mồm nhai lục cục, các bạn học cũng cắn theo, ai cũng bảo càng nhai càng thơm. Khi giảng bài, thầy giáo viết chữ trên bảng đen, các học sinh ở dưới cứ nhai than sần sật, em nào cũng mồm miệng đen sì.

Năm 1976, anh ta đi bộ đội, từ đó mới tạm thời chia tay với đói ăn. Khi từ đại đội tân binh điều sang đơn vị mới, bánh màn thầu  nho nhỏ bằng bột tinh, anh ta ăn một lèo tám cái liền mà bụng vẫn thòm thèm, nhưng xấu hổ mà không dám ăn nữa. Anh nuôi nói với viên quản lý: Bỏ mẹ rồi, đã lấy về một anh chàng to bụng!

Về sau đời sống khá lên, nhưng mỗi khi có cỗ bàn, anh ta vẫn bức bách ăn ngay, như chỉ sợ mất phần. Nhiều bạn bè công kích anh ta, họ bảo: Hắn cắm đầu cắm cổ ăn như điên, y như sói.

Lần nào anh ta cũng tự nhắc nhủ mình, ăn ít, ăn chậm, nhai không thành tiếng, ánh mắt hiền từ, khi gắp thức ăn mỗi lần chỉ gặp một miếng, một cọng rau. Anh  ta cũng muốn sửa đổi thói hư cũ, nhưng hễ trông thấy món ngon, lại lập tức trở về bản năng cũ, thói nào tật ấy. Anh ta nói, khi xem vô tuyến truyền hình, nhìn hình dáng đáng ghét của loài cá sấu vừa nuốt vừa khóc, tự mình lại lập tức liên tưởng đến bản thân.

Đương nhiên, khi đó chỉ có thể hiện hình cái đói, chưa thấy khả năng trở thành nhà văn đâu. Việc anh ta có thể trở thành một nhà văn, bắt nguồn từ một lần ngẫu nhiên. Lần ấy có một sinh viên “Phái hữu” nói, anh ấy quen một nhà văn viết tiểu thuyết được hàng ngàn hàng vạn đồng nhuận bút, nghe nói mỗi ngày nhà văn ăn ba bữa bánh chẻo, mà toàn là loại bánh có nhân thịt mỡ, hễ cắn một miếng, mỡ bắn tung toé cả ra ngoài.

Anh ta không tin, thiên hạ lại có người ngày nào cũng ăn ba bữa bánh chẻo, nhưng chàng sinh viên kia nhìn anh ta bằng con mắt khinh miệt nói:

- Người ta là nhà văn, hiểu không? Nhà văn!

Lúc đó anh ta liền hạ quyết tâm, sau này lớn khôn nhất định sẽ phải làm nhà văn.

Anh ta là ai vậy? Chính là nhà văn đương đại Mạc Ngôn!
 
Vũ Công Hoan dịch theo Ái nhân số 10/2008

(Nguồn: Văn nghệ số 42/2012)