LỜI NHÀ XUẤT BẢN
Trong trái tim của hàng triệu con người Việt Nam, nước Nga - hay Liên Xô trước đây - luôn có một vị trí rất đặc biệt. Những ai đã từng đặt chân đến nước Nga, và kể cả chỉ biết nước Nga qua sách báo, phim ảnh đều có ấn tượng khó quên về xứ sở này. Những cánh đồng lúa mì vàng rực rỡ, trải dài đến ngút ngàn tầm mắt, những rừng bach dương lá mơn mởn rì rào thì thầm hát trong làn gió nhẹ mơn man, những đêm tuyết trắng ngời lên ánh bạc như trong chuyện cổ tích, những công viên vàng rực màu lá mỗi độ thu về… Phải chăng cảnh vật thiên nhiên đẹp đến mê hồn đã tạo nên một "tâm hồn Nga" rất nhạy cảm trước cái đẹp, cái trữ tình, rất sâu lắng, bao dung mà không kém phần mơ mộng. Điều đó góp phần lí giải tại sao nước Nga lại sản sinh ra rất nhiều nhạc sĩ, nhà văn, nhà thơ, nghệ sĩ, họa sĩ thiên tài mà các tác phẩm bất hủ của họ có sức hấp dẫn phổ quát, xuyên suốt thời gian và không gian địa lý - văn hóa.
Là một người có thời gian dài gắn bó với nước Nga, và gắn bó với nghề viết văn, nhà văn - dịch giả Ngọc Châu hẳn có lí khi tuyển chọn tập thơ trữ tình Nga nho nhỏ này gồm một số gương mặt tiêu biểu, thi phẩm tiêu biểu của họ để giới thiệu và giới thiệu lại với bạn đọc Việt Nam. Các nhà thơ Nga được giới thiệu ở đây thuộc những thế hệ khác nhau và một số đã được giới thiệu rộng rãi từ rất sớm với công chúng Việt Nam như Puskin, Lecmontop, Exenhin..v. v. qua các bản dịch tài hoa của các dịch giả Việt Nam. Nhiều bản dịch được phổ biến rộng rãi, được bạn đọc Việt Nam yêu mến, thuộc lòng, truyền tụng.
Tuy nhiên, lần này, khi dịch lại hoặc dịch mới các thi phẩm - kể cả của những thi sĩ Nga quá quen thuộc với công chúng Việt Nam, dịch giả Ngọc Châu quyết định chọn thể thơ "lục bát" - vốn là thể thơ đặc trưng cho văn học Việt Nam. Qua ngòi bút khá điêu luyện của dịch giả, cách chọn từ, phối vần, ghép nhịp linh hoạt, dịch giả đã truyền tải được những tứ thơ tinh tế, sâu sắc của nguyên bản tiếng Nga, câu thơ lục bát lung linh biến ảo, dễ cảm nhận và đồng điệu với tâm hồn Việt. Chính cách làm này góp phần tạo ra sự gần gũi giữa hai nền văn hóa Đông - Tây, khiến cho nhiều thi phẩm trữ tình của Nga sẽ có cơ hội bắt rễ ở mảnh đất Việt và trở thành bất tử trong trái tim bạn đọc Việt Nam.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc tuyển tập thơ thú vị này
Hà Nội ngày 10 tháng 4 năm 2012
LỜI DỊCH GIẢ
“Thơ tình nước Nga” đúng là những viên ngọc (có những viên thực sự vô giá) của nền Thi ca Thế giới. Đã có nhiều nhà thơ-dịch giả dịch rất thành công các bài thơ nổi tiếng, nhờ đó nhiều người trong chúng ta được biết đến THƠ NGA từ những năm còn học trong trường phổ thông từ hơn nửa thế kỉ trước đây.
Nước Nga và Văn học Nga luôn là một khoảng sáng, hết sức thân thương dịu dàng trong lòng nhiều người Việt, mặc cho thời gian cùng thế sự đổi thay. Vì vậy, tuy biết việc dịch thơ nước ngoài sang thơ lục bát truyền thống Việt Nam không dễ dàng, nhưng Ngọc Châu đã hết sức cố gắng với mong muốn để người yêu thơ bình dị có thể dễ nhớ thơ Nga hơn mà thôi.
Trong hai tháng dịch 70 bài thơ Nga sang thể lục bát, Ngọc Châu đã nhận được nhiều lời động viên cùng sự trao đổi, góp ý chân thành và hết sức quí giá của bạn bè (như các anh chị Bão Vũ, Đình Kính, Đoàn Lê, Vũ Thúy Hồng… ở Hải Phòng, chị Sao Mai ở website Nước Nga trong tôi, anh Trần Mạnh Tuân ở lucbat.com…)
Xin chân thành tỏ lòng cám ơn tất cả bạn bè, đồng thời Ngọc Châu cũng hết sức cám ơn các chủ nhiệm Website đã đăng tải và giới thiệu trước các bản dịch tập thơ trên:
vanthoviet.com, vandanviet.net, phongdiep.net, trannhuong.com, vanchuongviet.org, vanvn.net…
Chắc chắn việc dịch tập thơ này còn có nhiều thiếu sót, dịch giả rất mong muốn được lắng nghe ý kiến phê bình góp ý của người đọc. Các ý kiến đóng góp cho NC xin gửi tới email: “ngocchaunvhp@gmail.com”
I. THƠ TÌNH PUSKIN
Александр Сергеевич Пушкин (A.S. Puskin) 1799 – 1837) nhà thơ, nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng người Nga. Được tôn vinh là đại thi hào, Mặt trời thi ca Nga, biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỷ XIX.
1. БУРЯ
Ты видел деву на скале
В одежде белой над волнами
Когда, бу�?уя в бурной мгле,
�?грало море с берегами,
Когда луч молний озарял
Ее всечасно блеском алым
�? ветер бился и летал
С ее летучим покрывалом?
Прекрасно море в бурной мгле
�? небо в блесках без лазури;
Но верь мне: дева на скале
Прекрасней волн, небес и бури.
(1825) – Пу�?кин
DÔNG TỐ
Nàng áo trắng, anh thấy chăng
Đứng trên ghềnh đá, sóng quăng biển gầm
Khi trời giông bão tối sầm
Biển cợt đùa với bờ câm trải dài
Lúc tia chớp lóe sáng ngời
Phủ nàng rực đỏ khắp người hào quang
Gió đang tung giật phũ phàng
tấm khăn che phủ thân nàng cuộn bay?
Biển giông mờ tuyệt vời thay
với màu xanh khuất sau mây chớp lòe
Nhưng nàng trên mỏm đá chìa
Đẹp hơn sóng, bão, trời kia anh à.
Tượng Puskin trên Quảng trường mang tên nhà thơ. Ảnh: Châu Hồng Thuỷ
2. Я ДУМАЛ, СЕРДЦЕ ПОЗАБЫЛО...
Я думал, сердце позабыло
Способность легкую страдать,
Я говорил: тому, что было,
Уж не бывать! уж не бывать!
Про�?ли восторги, и печали,
�? легковерные мечты.....
Но вот опять затрепетали
Пред мощной властью красоты.
TƯỞNG RẰNG ĐÃ QUÊN…
Tôi nghĩ con tim đã quên
Khả năng xúc cảm yếu mềm, vu vơ
Tự bảo mình: chuyện ngày xưa
không còn gặp! Chẳng bao giờ nữa đâu!
Sướng vui cùng với buồn đau,
mộng mơ nông nổi qua mau một thời…
Thế mà lại rung động rồi.
Quyền uy sắc đẹp trước tôi lúc này.
3. ВСЁ КОНЕЧНО: МЕЖ НАМ�? СВЯЗ�? НЕТ
Bсё кончено: меж нами связи нет.
В последний раз обняв твои колени,
Произносил я горестные пени.
Все кончено — я слы�?у твой ответ.
Обманывать себя не стану вновь,
Тебя тоской преследовать не буду,
Про�?ед�?ее, быть может, позабуду —
Не для меня сотворена любовь.
Ты молода: ду�?а твоя прекрасна,
�? многими любима буде�?ь ты.
1824
HẾT TẤT CẢ RỒI
Lần cuối anh ôm gối em
Hết rồi, hết mọi nỗi niềm đôi ta
Khổ đau anh thốt bài ca
Tất cả đã hết – đó là lời em
Đâu muốn dối lòng mình thêm
Sầu thương cũng chẳng dõi em sau này
Chuyện rồi sẽ quên một ngày
Không cho anh - cuộc tình này đâu em
Em trẻ trung, đẹp hồn nhiên
Sẽ còn nhiều mối lương duyên đến cùng.
Dịch giả Ngọc Châu
4. Я ПОМНЮ ЧУДНОЕ МГНОВЕНЬЕ
К***
Я помню чудное мгновенье:
Передо мной явилась ты,
Как мимолетное виденье,
Как гений чистой красоты.
В томленьях грусти безнадежной,
В тревогах �?умной суеты,
Звучал мне долго голос нежный
�? снились милые черты.
Шли годы. Бурь порыв мятежный
Рассеял прежние мечты,
�? я забыл твой голос нежный,
Твои небесные черты.
В глу�?и, во мраке заточенья
Тянулись тихо дни мои
Без божества, без вдохновенья,
Без слез, без жизни, без любви.
Ду�?е настало пробужденье:
�? вот опять явилась ты,
Как мимолетное виденье,
Как гений чистой красоты.
�? сердце бьется в упоенье,
�? для него воскресли вновь
�? божество, и вдохновенье,
�? жизнь, и слезы, и любовь.
1825
Bìa Thơ tình nước Nga. NXB Thế giới
PHÚT GIÂY HUYỀN DIỆU ANH NHỚ MÃI
Tặng K…
Anh nhớ phút giây diệu huyền
Trước anh em bỗng hiện lên bất ngờ
Như một ảo ảnh thoảng qua
Nữ thần tuyệt đẹp hài hòa trắng trong.
Buồn đau, thất vọng trong lòng
Giữa âu lo, xáo động cùng ưu tư
Vẫn thấy dáng em trong mơ
Thanh âm hiền dịu không mờ trong anh
Tháng năm. Bão táp chiến chinh,
Làm tan đi ước mơ lành về em
Anh quên giọng nói dịu êm
Quên khuôn hình mang dáng tiên em rồi
