|
“Nàng thơ” của Maiakovsky và dấu phẩy trong di chúc
[17.09.2007 14:59]
Cuối cùng, toàn bộ hồ sơ điều tra về vụ tự sát của nhà thơ Nga Xô viết tài năng Vladimir Maiakovsky cùng những tài liệu và hồi ức của những người cùng thời với ông cũng đã được công bố.
Đó là nhờ những nỗ lực lớn lao của Viện bảo tàng Maiakovsky. Nhưng thật đáng buồn là những tài liệu đó lại cho thấy vai trò không mấy tốt đẹp của Lilya Brik, nữ thần cảm hứng của Maiakovsky.
Vào cái ngày định mệnh ấy, Lilya Brik đang ở nước ngoài, nhưng bạn của Lilya là công tố viên Yakov Agranov đã niêm phong những tư liệu lưu trữ của nhà thơ và nóng lòng chờ Lilya về dự tang lễ.
Sau khi được phép tiếp xúc với di sản của nhà thơ, Lilya lập tức tiêu hủy và đốt trong lò sưởi tất cả những gì mà Lilya không ưa. Những tài liệu đầu tiên bị ném vào ngọn lửa là tập thư từ của nhà thơ gửi hai nữ thần cảm hứng cuối cùng của ông là Tatiana Yakovleva và Veronika Polonskaia.
Như vậy, Lilya đã tiêu hủy những tư liệu vô giá, đặc biệt là những tư liệu cốt lõi của tấn thảm kịch, bởi vì chính mối quan hệ tình cảm của nhà thơ với Veronika Polonskaia đã trực tiếp dẫn đến việc nhà thơ tự sát.
Ông tự sát ngay sau cuộc tranh cãi với Veronika, khi Veronika vừa chạy ra ngoài thì nàng nghe thấy tiếng súng. Nàng hối hả chạy trở vào phòng của Maikovsky nhưng đã quá muộn - nhà thơ đã hấp hối.
Dĩ nhiên, ghen tuông là chuyện thường tình của phụ nữ nhưng Lilya không thể không hiểu rằng những bức thư của một nhà thơ vĩ đại như Maiakovsky là tài sản chung của đất nước, đã thuộc về vĩnh cửu chứ không thuộc về bất kỳ cá nhân nào, cho dù đấy là người phụ nữ được ông yêu quý, coi là nữ thần cảm hứng của ông.
Đồng thời, Lilya đọc lại rất kỹ những bức thư của mình gửi nhà thơ và chỉ để lại những bức thư không hắt một tì vết nào lên mối quan hệ giữa mình với nhà thơ. Chính vì thế mà về sau đã hình thành quan niệm sai lầm về mối tình lý tưởng giữa Lilya Brik với Maiakovsky.
Ngoài ra, Lilya còn làm tất cả những gì có thể để đẩy nàng Veronika bất hạnh ra xa Maiakovsky. Vào thời gian đó, Veronika đau khổ đến tuyệt vọng trước vụ tự sát của nhà thơ và không biết mình nên xử sự ra sao.
Lúc đầu, Lilya đã thuyết phục được Veronika không đến dự tang lễ, sau đó đã khôn khéo tách Veronika khỏi quyền thừa kế di sản sáng tác của nhà thơ.
Điều này trái ngược hẳn với di chúc trực tiếp của nhà thơ mà ông viết lên một mảnh giấy trước lúc tự sát: “Thưa đồng chí chính phủ, gia đình tôi là Lilya Brik, mẹ tôi, các em gái tôi và Veronika Polonskaia. Nếu đồng chí thu xếp được cho họ một cuộc sống dễ chịu thì xin cảm ơn”.
Trong bản sao bản di chúc của nhà thơ có xuất hiện thêm một dấu phẩy và chính bản di chúc bị sửa đổi này đã được công bố trên tờ “Pravda” số ra ngày 15 tháng 4 năm 1930. Dạng sửa dổi của bản di chúc là như sau: “Thưa đồng chí chính phủ, gia đình tôi là Lilya, Brik, mẹ tôi, các em gái tôi và Veronika Polonskaia”.
Chỉ thêm một dấu phẩy sau chữ “Lilya” đã làm thay đổi phần nào ý nguyện của người đã khuất. Trong số những người thừa kế di sản sáng tác của Maiakovsky (tiền nhuận bút là rất đáng kể nếu tính đến việc sáng tác của nhà thơ được in với số lượng rất lớn không chỉ ở Liên xô) đã xuất hiện thêm một người nữa - đó là Brik, Osip Brik, chồng của Lilya Brik!
Dĩ nhiên, không có chứng cớ trực tiếp chứng tỏ người sửa đổi bản di chúc của nhà thơ là Lilya Brik. Nhưng nếu lưu ý rằng Lilya Brik là một trong số rất ít người được tiếp xúc trực tiếp với di chúc của nhà thơ trước khi công bố và sự thay đổi như vậy có lợi cho ai thì câu trả lời đã rõ ràng.
Thật đáng tiếc trường hợp Lilya Brik không phải là trường hợp duy nhất trên thế giới mà vợ hay bạn gái của những văn nhân nổi tiếng chỉ quan tâm đến chính mình, đến việc “đánh bóng” cho mối quan hệ riêng tư.
Thật vậy, vợ của văn hào Mỹ Mark Twain đã thẳng tay sửa chữa các bản nháp của chồng, vứt bỏ đi tất cả những gì mà bà cho là xấu xa. Kết quả là một trong những tác phẩm bất tử của Mark Twain - cuốn tiểu thuyết Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn - đến tay chúng ta dưới dạng đã bị làm sai lạc.
|
